Definicja pojęcia Dźwiękowe Systemy Ostrzegawcze

Dźwiękowe Systemy Ostrzegawcze (ang. Voice Alarm Systems, Voice Evacuation Systems), w skrócie DSO, to specjalistyczne systemy nagłośnieniowe stanowiące element ochrony przeciwpożarowej budynków. Służą podnoszeniu bezpieczeństwa w budynkach poprzez rozgłaszanie odpowiednich, wyraźnych sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych w przypadku:

• konieczności ewakuacji osób z miejsc objętych lub zagrożonych pożarem,
• aktu terrorystycznego,
• innego stanu, który może mieć wpływ na bezpieczeństwo ludzi przebywających w budynku.

Informacje o zagrożeniu są nadawane automatycznie po otrzymaniu sygnału z urządzeń wchodzących w skład systemu sygnalizacji pożaru (SSP), jak również manualnie - na żądanie operatora (uprawnioną osobę kierującą akcją ratowniczą, np. obsługę obiektu lub przybyłą na miejsce zdarzenia straż pożarną).

Dźwiękowe Systemy Ostrzegawcze stanowią rozwiązanie uniwersalne, bowiem poza funkcją ewakuacyjną, w codziennym użytkowaniu budynku mogą również pełnić funkcję komercyjnego nagłośnienia w obiekcie (funkcja systemów nagłośnienia Public Address - PA). Innymi słowy mogą służyć jako nagłośnienie lokalne do odtwarzania muzyki czy nadawania reklam.

Od zwykłych systemów nagłośnieniowych (PA – Public Address) system DSO różni się dużo wyższymi wymaganiami odnośnie parametrów akustycznych, samokontroli i redundancji, zasilania awaryjnego czy odporności na różnego rodzaju zakłócenia. Specjalnie wykonane muszą być też głośniki, kable, trasy kablowe i systemy ich mocowania, tak, aby w warunkach pożaru przez określony czas zapewnić prawidłowe działanie systemu i jego funkcję ewakuacyjną.

Zastosowanie Dźwiękowych Systemów Ostrzegawczych

Rodzaje budynków, w których elementem obowiązkowym jest zastosowanie Dźwiękowych Systemów Ostrzegawczych, reguluje Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719).

Zgodnie z § 29. 1. wyżej wskazanego rozporządzenia stosowanie Dźwiękowego Systemu Ostrzegawczego, umożliwiającego rozgłaszanie sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych na potrzeby bezpieczeństwa osób przebywających w obiekcie, nadawanych automatycznie po otrzymaniu sygnału z systemu sygnalizacji pożarowej, a także przez operatora, jest wymagane w:

1. budynkach handlowych lub wystawowych:
   a) jednokondygnacyjnych, zawierających strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL I o powierzchni powyżej 8 000 m2,
   b) wielokondygnacyjnych, zawierających strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL I o powierzchni powyżej 5 000 m2;
2. salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejsc powyżej 1 500;
3. kinach i teatrach o liczbie miejsc powyżej 600;
4. szpitalach i sanatoriach o liczbie łóżek powyżej 200 w budynku, z wyłączeniem pomieszczeń intensywnej opieki medycznej, sal operacyjnych oraz sal z chorymi;
5. budynkach użyteczności publicznej wysokich i wysokościowych;
6. budynkach zamieszkania zbiorowego wysokich i wysokościowych lub o liczbie miejsc noclegowych powyżej 200;
7. stacjach metra i stacjach kolei podziemnych;
8. dworcach i portach, przeznaczonych do jednoczesnego przebywania powyżej 500 osób.

Dźwiękowe Systemy Ostrzegawcze mogą być również instalowane w niewymienionych wyżej budynkach, w zależności od indywidualnych potrzeb inwestora.

Normy dotyczące DSO

Kwalifikacja systemu nagłośnieniowego jako DSO wymaga przejścia procesu certyfikacji w celu potwierdzenia zgodności z normami dotyczącymi Dźwiękowych Systemów Ostrzegawczych oraz pokrewnych, w szczególności:

• PN-EN 50849:2017-04 (Dźwiękowe systemy ostrzegawcze),
• PN-EN 54-16:2011 (Systemy sygnalizacji pożarowej - Część 16: Centrale dźwiękowych systemów ostrzegawczych),
• PN-EN 54-4:2001/A2:2007 (Systemy sygnalizacji pożarowej - Część 4: Zasilacze),
• PN-EN 54-24:2008 (Systemy sygnalizacji pożarowej - Część 24: Dźwiękowe systemy ostrzegawcze - Głośniki);

oraz uzyskać świadectwo dopuszczenia wydawane przez Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej (CNBOP) zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 maja 2018 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do użytkowania.

Wysokie wymagania stawiane projektowaniu, instalacji i obsłudze systemów DSO, w tym między innymi:

• możliwości pracy w warunkach awaryjnych (np. przy częściowym uszkodzeniu lub przy braku zasilania podstawowego),
• przekazywaniu informacji w oparciu o określone priorytety (najważniejszy priorytet posiada mikrofon strażaka, następny to automatycznie nadawane komunikaty, a na końcu to ewentualnie nadawany podkład muzyczny),
• zapewnieniu odpowiedniej odporności na oddziaływanie warunków środowiska (np.: temperatura otoczenia od -5°C do +40°C i wilgotność względna od 25% do 90%), 
• obowiązkowemu, ciągłemu monitoringowi podzespołów systemu (kontrolerów, wzmacniaczy, mikrofonów, linii głośnikowych) oraz ich trwałości w warunkach pożaru;

zapewniają ich niezawodność w sytuacjach kryzysowych.